بیماری آرتروز یکی از شایع‌ترین مشکلات مفاصل در بین خانم‌ها و آقایان ایرانی است که البته در اکثر مواقع در سنین بالا بروز می‌کند. حتما در اطراف خود، زنان و مردان زیادی را دیده‌اید که از درد زانو شکایت دارند و هنگام بالا رفتن از پله‌ها مدام ناله می‌کنند. این بیماران عمدتا آرتروز دارند.

آرتروز یا استئوآرتریت، شایع‌ترین بیماری التهاب مفاصل است. در این بیماری، غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود. آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند، اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند، مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.

آرتروز زانو رایج ترین نوع آرتروز به شمار می رود و در حقیقت تخریب و فرسایش مزمن غضروف مفصلی اطراف زانو است. با وجودی که سن عامل اصلی برای ابتلا به آرتروز زانو است، اما ممکن است بعضی اوقات جوانان نیز دچار ابتلا به این بیماری شوند. در بعضی از افراد، این مشکل می‌تواند جنبه ارثی داشته باشد. اما برای سایر افراد، آرتروز زانو می‌تواند در نتیجه وارد شدن آسیب یا عفونت و یا حتی اضافه وزن ایجاد شود.
 
آرتریت به زبان ساده یعنی التهاب مفاصل که می‌تواند بر اثر علل مختلفی ایجاد شود. دو نوع شایع آرتریت عبارتند از آرتروز و روماتیسم. آرتروز مفصل زانو یکی از مشکلات بسیار شایع است که اغلب در سنین میانسالی آغاز می‌شود و در سنین ۶۰ سالگی شدت یافته و آشکار می‌شود.

علایم آرتروز
آرتروز علایم زیادی دارد، علائم آرتروز زانو اغلب به آرامی شروع شده و با گذشت زمان تشدید می‌شود. نشانه‌ها و علائم آرتروز زانو درد شامل موارد زیر هستند:

• خشکی مفصل پس از استراحت است: به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت بماند و بخواهد دوباره فعالیت کند، درد خواهد داشت. شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو، صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند، به سختی راه می‌روند؛ اما بعد از مدتی، کم‌کم راه رفتن آنها به حالت عادی بازمی‌گردد. خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است، ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.
• کاهش انعطاف پذیری مفصل است: به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند.
• درد مفصل
• حساسیت به لمس کردن: مفصل شما ممکن است در هنگام وارد شدن فشار اندک به آن دچار درد و ناراحتی شود.
• احساس سایش: شما ممکن است صدای زانو یا احساس سایش در مفصل داشته باشید.
• تشکیل استخوان اضافی (اسپرز یا خار استخوانی): این استخوان اضافی که شبیه یک توده سخت است، می‌تواند در اطراف مفصل آسیب دیده تشکیل شود.

توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند، حتما به پزشک مراجعه کنند.

دلایل بروز آرتروز

علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است، ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد.

• سن بالا: این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.
• جنسیت فرد: آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند، ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است.
• ناهنجاری ‌های مادرزادی استخوانی و یا صدمه به مفصل
• ‌آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است، مثلا در فوتبالیست‌ها. صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.
• چاقی: چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد. به ‌طور کلی هر چقدر وزن بدن بالاتر باشد، مفاصل بزرگ (مثل زانوها) باید فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود. چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد.
• کف پای صاف: صافی کف پا یک ویژگی عمومی است که افراد مبتلا به آرتروز زانو از آن رنج می برند. وجود کف پای صاف باعث افزایش احتمال ابتلا به آرتروز زانو می شود. دلیل این موضوع را می توان به تغییرات ایجاد شده در نحوه وارد شدن فشار از کف پا به مفاصل نسبت داد که باعث افزایش فرسایش زانو می شود و معمولاً بخش های داخلی زانو را تحت تاثیر قرار می دهد.
• سایر بیماری‌ها: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که دومین نوع شایع آرتریت است به احتمال بیشتر به آرتروز زانو مبتلا می‌شوند. علاوه بر این، افراد دچار مشکلات متابولیک همچون افزایش غیر طبیعی آهن خون و یا افزایش غیر عادی هورمون رشد نیز به احتمال بیشتری ممکن است به آرتروز مبتلا شوند.

اصل اساسی درکنترل آرتروز، برقراری تعادل بین سطح تحمل مفصل و نیروی وزن می باشد. لذا مهمترین جنبه اداره ی بیماری، اقدامات پیشگیری (prophylaxis) می باشد.
به جهت کنترل علایم بیماری و رفع حالت التهابی، از داروهای ضدالتهابی استفاده می گردد که البته هنوز اثرات طولانی مدت آن بر روی غضروف مشخص نیست. گاهی از تزریق داخل مفصلی کورتون ها برای کاهش درد استفاده می شود که در صورت استفاده مکرر، مفصل را در معرض پوکی استخوان قرار می دهد.

درمان آرتروز زانو
درمان غیر جراحی آرتروز زانو به منظور کاهش درد، بهبود عملکرد، توقف پیشرفت بیماری و احتمالاً برطرف کردن کامل درد انجام می شود و در بسیاری موارد نیاز به جراحی را از بین می برد . برای این کار بسیاری از انتخاب های مختلف برای درمان وجود دارد. هدف درمان ساییدگی مفصل زانو، مدیریت علائم به نحوی است که به فرد بهترین شرایط برای زندگی برسد. با کاهش درد و ورم و هم چنین بهبود قدرت و قابلیت حرکت زانو، فرد می تواند هر روز وضعیت زندگی خود را بهبود بخشد.

هدف از درمان آرتروز زانو در کلینیک جامع توانبخشی لوتوس، کاهش درد و برگشت کارایی و فعالیت به زانو است. شما زمانی بهترین و بیشترین نتیجه را از برنامه‌ی درمانی خود خواهید گرفت که مشکل آرتروز زانوی شما در مراحل اولیه، تشخیص داده شده و برنامه‌ی درمانی شما آغاز شود. در صورت اقدام به موقع در مراحل اولیه‌ی آرتروز زانو، اغلب بیماران می‌توانند آرتروز خفیف یا متوسط خود را به طور موفقیت آمیزی کنترل کنند.

همانطور که گفته شد، آرتروز زانو به طور کامل و قطعی درمان نمی‌شود، اما راه‌های مختلفی برای کنترل آن و درمان علائم ناشی از آن وجود دارد:

•کاهش وزن
اضافه وزن، فشار مضاعفی را بر زانو (مفصل تحمل کننده وزن) وارد می کند. حتی از دست دادن 5 کیلوگرم وزن نیز می تواند تاثیر شگرفی بر برطرف شدن علائم آرتروز زانو داشته باشد.

• طب سوزنی
مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد طب سوزنی می تواند تاثیر مفید در درمان آرتروز زانو داشته باشد. طب سوزنی می تواند به مختل شدن سیگنال های درد و افزایش جریان خون به ناحیه مورد نظر کمک کند. فواید طب سوزنی در کوتاه مدت بیشترین کمک را به کاهش درد می کند و به فرد امکان می دهد نیروی بدنی و انعطاف پذیری عضلات خود را به عنوان یک راهکار بلند مدت بازیابی نماید.

•تزریق
تزریقات توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یکی از روش های درمان موثر برای کاهش درد و التهاب هستند. در عمل چند نوع مختلف تزریق را می توان برای درمان آرتروز زانو استفاده کرد. تزریق سلول رشد  ، پی آر پی ، اوزون  و تزریق روان سازهای مفصل (ژل) ، تزریق کورتیکو استروئید.

•کفش طبی
کفش می تواند به اصلاح موقعیت غیرعادی پا، به عنوان بخشی از درمان آرتروز زانو کمک کند. سعی کنید کفش هایی را برای راه رفتن انتخاب کنید که پاشنه کوتاه تری داشته باشند و کفی آنها نرم باشد. کفش های پاشنه بلند می توانند فشار وارد شده به زانو را در محل مفصل آن افزایش دهند و به همین دلیل نباید از آن ها استفاده کرد. کفی طبی در زمانی مفید است که شما در ارتباط با انحنای پای خود مشکل داشته باشید. داشتن کف پای صاف باعث افزایش فشار به بخش داخلی زانو می شود. به این ترتیب امکان اصلاح نحوه قرار گرفتن پا با استفاده از کفش های طبی مخصوص طراحی شده وجود خواهد داشت.

با کلینیک لوتوس، دیگر نگران صاف بودن کف پای خود نباشید. کلینیک جامع توانبخشی لوتوس به کمک تیم ارتوپدی فنی خود، تمامی ابزارهای موردنیاز بیمار در طی درمان نظیر گردن بند طبی، کفش و کفی طبی، ساپورت پا و کمر و ... را به صورت سفارشی تعبیه و ارائه می دهد. به گونه ای که با تنها دستگاه کفی طبی و توسط دستگاه سی ان سی برش ها داده شده و به بیمار تجویز می شود. در راستای آماده سازی کفش طبی توسط دستگاه اسکن کف پا کلینیک لوتوس، تمام نقاط کف پا اسکن شده و نقاط فشاری جهت اعمال استخراج می‌شود.

•اوزون درمانی
اوزون درمانی یک روش تزریقی است که باعث بازگشت جریان خون به بافت ها شده و با مهیا کردن مواد لازم برای بافت های آسیب دیده، باعث بهبودی این بافت ها می شود. این تزریق ترکیباتی از پروکائین برای کاهش درد و دوزهایی از هورمون های استروییدی برای جلوگیری از فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن و رساندن مواد لازم برای بهبودی بافت ها است. در این روش از مواد ضدالتهاب و اکسیژن و اوزون برای بازسازی و ترمیم بافت ها استفاده می شود.
اوزون باعث تحریک جریان خون می شود و با افزایش اکسیژن در سلول ها، باعث افزایش انرژی آنها می شود. اوزون در پراکسید ترکیب می شود و باعث تحریک جریان خون می شود و در نتیجه سلول ها، مواد مورد نیاز خود را دریافت می کنند و بازسازی و ترمیم می شوند. جریان خون و سلول ها بهبود می یابد و بافت ها شروع به بهبودی می کنند. روش اوزون درمانی برای انواع مختلفی از درد زانو ناشی از ماهیچه ای یا مفصلی مانند آرتروز زانو مفید است.
با استفاده از روش اوزون تراپی یا اوزون درمانی ترکیبی از اوزون، پروکایین، ویتامین 12B و مواد دیگر در بافت های نرم یا لیگامنت‌ها یا تاندون هایی که به استخوان متصل شده است تزریق می شود. این تزریق در مفصل متورم انجام می شود و باعث درمان تورم و سپس افزایش جریان خود می شود و رسوبات فیبری را تحریک می کند تا باعث شود سلول ها با کمک این رسوبات بافت های اتصال آسیب دیده را ترمیم کنند.

•پی آر پی ( پلاکت درمانی )

درمان با پلاسمای غنی از پلاکت‌، که گاهی اوقات درمانPRP یا درمان اتولوگ پلاسما (ACP) نیز نامیده می‌شود، تلاش می‌کند به کمک خواص درمانی طبیعی خون خود بیمار، به ترمیم غضروف‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات و یا حتی استخوان‌های آسیب‌دیده بپردازد. روش PRP به خصوص برای ورزشکاران حرفه‌ای، آماتور و افرادی که خواهان افزایش عملکرد خود هستند، از محبوبیت روزافزونی برخوردار گشته است. بسیاری از افرادی که تحت تزریق PRP قرارگرفته‌اند، به‌ویژه آسیب دیدگان فعالیت‌های ورزشی، توانسته‌اند با حداقل درد ممکن و یا بدون درد، به فعالیت‌های منظم ورزشی خود و یا حتی مسابقات بازگردند.

• فیزیوتراپی
درمان فیزیوتراپی آرتروز زانو و ورزش زانودرد، به منظور بهبود علائم بیماری (برای مثال درد، التهاب، و خشکی زانو) انجام می شود. شما در طول یک یا چند جلسه اول فیزیوتراپی، بهبود مشخص را در وضعیت بیماری خود احساس خواهید کرد. هدف های اصلی فیزیوتراپی برای آرتروز زانو به شرح زیر هستند:

• کاهش درد و التهاب زانو
• عادی کردن دامنه حرکتی مفصل زانو
• تقویت زانو به خصوص ماهیچه چهار سر ران و عضله عقب ران
• تقویت اندام های تحتانی مثل مفصل ران، زانوها و عضلات لگن خاصره
• بهبود موقعیت و عملکرد کاسه زانو
• عادی کردن طول عضلات
• بهبود چالاکی، تعادل، و احساس فرد
• بهبود تکنیک و نحوه راه رفتن و بلند شدن فرد از روی زمین

• حرکات اصلاحی و ورزش
تمرین های ورزش زانو درد یکی از موثرترین روش های درمان آرتروز زانو است. در حالت ایده آل بهتر است ترکیبی از حرکت های آیروبیک مثل شنا و دوچرخه سواری همراه با نرمش های تقویتی و حرکتی مورد استفاده قرار گیرد. در حرکت های تقویتی عضلات قوی تر، حمایت بیشتری را برای زانو فراهم می کنند و به این ترتیب فشار کمتری به استخوان ها وارد می شود و درد کاهش پیدا می کند. در تمرین های حرکتی، زمانی که زانو شروع به سفت شدن می کند و عضلات خشک می شوند، این تمرین ها می تواند روش انتقال نیرو در زانو را تغییر داده و به این ترتیب فشار بیشتری را به غضروف و استخوان ها وارد کند. با این وجود راه رفتن با پایی که به طور کامل تقویت نشده، کار دشواری است. بنابراین مهم است که شما زانوی خود را تا حداکثر توان خود حرکت دهید تا از خشک شدن آن جلوگیری نمائید.

•آب درمانی
به استفاده از آب، در حالت مایع، یخ یا بخار، برای اهداف درمانی، آب درمانی گویند. این روش شامل نرمش کردن در استخر، غوطه‌ور شدن در چرخش آب، سونا و کمپرس های سرد و گرم می باشد. غوطه ور شدن یا نرمش کردن در آب گرم، برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو بسیار کارآمد هستند.

• جراحی
گاهی اوقات درمان های محافظه کارانه آرتروز زانو برای مدیریت علائم و جلوگیری از پیشرفت بیمار کافی هستند. با این وجود، در صورتی که درد بسیار زیاد باشد و باعث ناتوان شدن بیمار شود، احتمالاً نیاز به عمل جراحی آرتروز زانو برای درمان وجود خواهد داشت. عوارض ناشی از جراحی آرتروز و مفاصل زانو که ممكن است بیمار بعد از عمل، احساس بهبودی پیدا نكند یا حتی احساس درد و ضعف بیشتری داشته باشد، همواره درمان های محافظه کارانه آرتروز زانو را برای بیمار در ارجحیت قرار می دهد. به خاطر داشته باشید که قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک خود مشورت کنید تا به این ترتیب از عوارض جانبی و آسیب های احتمالی مصرف داروهای خاص مطلع شوید. همیشه قبل از انتخاب یک درمان جدید برای آرتروز زانو و درمان آرتروز پا با ورزش، ابتدا با پزشک خود درباره مناسب بودن آن برای شرایط خود صحبت نمائید. آرتروز زانو در جوانان نیز به دلیل آسیب، بدشکلی مفاصل و ... می تواند بروز کند. اما با روش های درمانی مناسب مانند کفش و کفی طبی، حرکات ورزشی و اصلاحی، تناسب وزن و... می‌توان از بروز زود هنگام آن پیشگیری کرد.
در حالت کلی در جهت درمان بیماران مبتلا به آرتروز مفاصل و زانو، بر اساس درجه ابتلا و سطح درگیری، درمان های متعددی را در نظر گرفته می شود که با توجه به بسیار کند بودن ترمیم غضروف، رمز موفقیت در درمان، داشتن برنامه برای جلوگیری از آسیب بیشتر و از طرف دیگر رفع آسیب ایجاد شده در برنامه است. در این بیماران تغییر روش زندگی در خصوص آسیب زدن به زانو، کاهش استفاده از پله، کاهش تمرینات ورزشی مانند پیاده روی در سربالایی و به خصوص در سر پایینی، کاهش وزن، استفاده از صندلی یا مبل هنگام نشستن، آب درمانی، فیزیوتراپی با دستگاه‌های لیزر پرقدرت و مگنت تراپی، تزریق هیالورونیک اسیدهای طولانی اثر، آموزش تمرینات ورزشی در منزل، توصیه به مکمل‌های غذایی غضروف ساز و ... از مواردی است که برای این بیماران توصیه می‌شود.

گالری فیلم