با وجود اینکه در گذشته استراحت مطلق، اولین گزینه برای بهبود مصدومیت های ورزشی در نظر گرفته می شد، اما امروزه بیشتر ورزشکاران حرفه ای دنیا برای تقویت و توانبخشی مصدومیت ها در دوران ریکاوری، به استراحت دینامیک و پویا روی آورده اند. میتوان این گونه گفت که به جای کاهش سطح تحرک، یک برنامه تمرین ورزشی؛ بهترین راه برای کنترل و بهبود شرایط فیزیکی و روانی بدن است. مطالعات اخیر نشان می دهد که "اگر شما دچار مصدومیت فیزیکی شده باشید و برای چند روز متوالی قادر به انجام فعالیت بدنی نباشید، سطح هورمون ایندورفین کاهش پیدا می کند. علاوه بر این، سطح این نوع مواد که باعث بهبود شرایط روانی بدن می شود نیز پایین می آید و عوارض فیزیکی مصدومیت در ناحیه آسیب دیده تشدید پیدا می کند".
بسیاری از آسیب دیدگی ها (مثل؛ التهاب تاندونی و سندروم کارپال تونل)، صدمات ناشی از استفاده بیش از حد نامیده می شوند. آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد بواسطه اعمال مکرر نیرو بروز پیدا می کنند. چنین صدماتی آسیب های مزمن نامیده میشوند. در مقابل؛ صدماتی که به صورت ناگهانی حادث می گردند، مصدومیت های حاد نامیده می شوند. موفقیت افراد در بازگرداندن فرد آسیب دیده به وضعیت قبل از آسیب، به ماهیت آسیب، انگیزه فرد آسیب دیده، تخصص درمانگر توانبخشی و پیچیدگی روشهای توانبخشی بستگی دارد.
اولویت مهم در درمان مصدومیت های اسکلتی عضلانی، کنترل التهاب بیش از حد است. معمولا شیوه های درمانی موثر از جمله سرما درمانی (استفاده از یخ، کمپرس سرد و اسپری های خنک کننده) و حرارت درمانی (پک های بخار داغ، حمام های گردابی، پدهای گرم کننده و امواج ماورای صوت) در مقابله با فرایندهای التهابی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از مصدومیت ها بر حسب نوع و شدت به درمان فیزیکی، مداخلات دارویی و یا حتی جراحی نیاز دارند. مصدومیت های بسیار شدید می توانند ناتوانی دائمی برای فرد به همراه داشته باشند و حتی زندگی فرد را تهدید نمایند. از طرفی توانبخشی این قابلیت را دارد که نه تنها فرد را به شرایط قبل از مصدومیت برگرداند؛ بلکه حتی به سطح بالاتری از عملکرد نیز برساند.
گسترش ورزش در بين عموم مي تواند با افزايش بروز مصدومیت های ورزشي همراه باشد. كما اينكه وجود افراد ناآگاه (به عنوان مربي) در بعضي از باشگاههاي ورزشي و انجام يكسري حركات نادرست بدني نيز باعث صدمات جدي مي شود. به همين دليل وجود نيروهاي متخصص جهت پيشگيري، كمك به درمان و آموزش حركات صحيح ضروري است.
در ايران اين امر عمدتأ توسط مربيان ورزش انجام شده است كه به طور تجربي با آسيبها آشنايي پيدا نموده اند. با توجه به گستره تيم هاي ورزشي، باشگاههاي تربيت بدني، مكانهاي ورزشي در مدارس، دبيرستانها و دانشگاهها، ایجاد کلینیکی كه در امر درمان مصدومیت های ورزشی به طور علمي و حرفه ای فعالیت نمايند و بتواند در امر پيشگيري، ارزيابي و كمك به درمان در ميادين ورزشي فعاليت نمايند، ضروری به نظر می رسد. کلینیک مصدومیت های ورزشی لوتوس می تواند شما را در رسیدن به بهبودی کامل یاری رساند. کلینیک مصدومیت های ورزشی لوتوس، برنامه ای جامع طراحی شده زیر نظر پزشک متخصص، برای افرادی با مصدومیتهای ورزشی است. کلینیک مصدومیت های ورزشی مرکز توانبخشی لوتوس، شامل متخصصین حرفه ای و مجرب بوده که اغلب دارای سابقه ورزشی نیز هستند و این خود می تواند مسیر بهبود بیماران را با درک متقابل بیمار و پزشک تسهیل کند. علاوه بر افراد عادي جامعه، بيشترين گروهي كه مي توانند از متخصصين کلینیک مصدومیت های ورزشی لوتوس بهره گيرند، ورزشكاران و قهرمانان (از مبتدی تا حرفه اي) كشور هستند كه افتخار آفرينان اين مرز و بوم می باشند. آماده كردن اين افراد براي شركت در مسابقات و بازگرداندن آنها به ميادين ورزشي در صورت آسيب و صدمات ورزشي، افتخار بزرگي برای لوتوس است که به نوعی در اين افتخار سهيم است و احساس غرور مي كند.
شایان ذکر است که ورزش درمانی اساس توانبخشی است. واژه ورزش، اشاره به فعالیت بدنی به منظور تمرین یا بهبود سلامتی و واژه درمانی، اشاره به درمان بیماری یا اختلال جسمی دارد. بنابراین ورزش درمانی انجام فعالیت های بدنی به منظور پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماریها و شرایط ناتوان کننده می پردازد.
پزشکان کلینیک مصدومیت های ورزشی مرکز لوتوس، با دانشي كه از حركت شناسي و بيومكانيك اندامها، بيماريهاي مختلف بدن، تكنيك هاي جديد فيزيوتراپي و. ..دارند، مي توانند منشاء خدمات زيادي در سطح جامعه باشند. تجهیز کلینیک مصدومیت های ورزشی به مدرنترین تجهیزات ورزشی روز، ارائه خدمات درمانی در حوزه توانبخشی، ایجاد ارتباط با مراکز آموزشی و درمانی مختلف کشور در حوزه پزشکی ورزشی و به خصوص توانبخشی ورزشی برخی از قابلیت هایی است که مرکز توانبخشی لوتوس برای بیماران ارجمند به ارمغان آورده است.
امروزه نه تنها در ورزش حرفه ای بلکه در امر ورزش همگانی نیز بر فیزیوتراپی ورزشی تاکید بسیاری می گردد. فیزیوتراپی در ورزش یک مقوله بسیار تخصصی می باشد که می تواند حتی از ورزشی به ورزشی دیگر تغییرات بسیاری را شامل گردد. معمولا پایان دوره حرفه ای یک ورزشکار اگر مسیر عادی را طی نکند، بواسطه ی یک مصدومیت رخ می دهد؛ اما می توان با توانبخشی آن ورزشکار را دوباره به میادین باز گرداند. درمان پیچ خوردگی مفاصل، پارگی رباط ها و عضلات و شکستگی ها از عوامل مهم در فیزیوتراپی ورزشی می باشند.
از سوی دیگر ورزشکاران آماتور نیز نیازمند رسیدگی به وضعیت بدنی خود هستند. اگر شما به باشگاه های ورزشی می روید و یا در پارک های عمومی ورزش می کنید، به احتمال زیاد با مصدومیت روبرو شده اید. می توان به جرات گفت که آسیب دیدگی و مصدومیت بخشی از ورزش می باشد. اما این مهم است که شما چه به عنوان یک ورزشکار حرفه ای و چه به عنوان یک ورزشکار آماتور، بعد از آسیب دیدگی چه برخوردی با آن می کنید. زیرا یک اشتباه ممکن است نتایج فاجعه باری را به دنبال داشته باشد.
فیزیوتراپی ورزشی برای بازگشت یک ورزشکار به عرصه ورزشی بسیار ضروری است. البته نوع خدمات فیزیوتراپی به یک فرد معمولی نسبت به یک ورزشکار متفاوت است، زیرا ورزشکاران بیشتر دچار صدمه میشوند لذا پس از صدمه باید بازگشت آنان به عرصه ورزشی که با اقدامات فیزیوتراپی صورت میپذیرد، به صورتی باشد که وضع بدلی آنان به خصوص محل آسیب بهتر از زمان صدمه باشد.
طب فیزیكی و توانبخشی، شاخهای از پزشكی است كه هدف آن، افزایش و بازیابی توانایی عملی و كیفیت زندگی برای افرادی است كه دچار مصدومیتهای فیزیكی یا معلولیتهای ناشی از یك بیماری (قلبی، عروقی، اطفال و سالمندی)، جراحتها (ماهیچهای، استخوانی، بافتها و سیستم عصبی) یا روشهای جراحی شدهاند و اقدامات آن از طریق استفاده تركیبی از داروها، شیوههای درمانی، فیزیكی، آموزشهای مربوط به ورزشدرمانی، تغییرات حركتی، فعالیتها و نیز تجهیزات و ابزارهای كمككننده ارتوپدی (آتلها)، پروتزها و روشهای آموزشی جدید صورت میگیرد.
از آن جا که مهمترین مصدومیت های ورزشی نیازمند فیزیوتراپی است؛ لذا نقش موثر فیزیوتراپیست در پیشگیری و کاهش مصدومیتهای ورزشی درخور توجه است.
حضور یک فیزیوتراپیست در کنار تیم و ورزشکاران، یک نیاز انکار ناپذیر است. فیزیوتراپی نقش مهمی در دنیای ورزش ایفا می کند. در تمام تیم ها و رشته های ورزشی، فیزیوتراپیست ها حضور فعال و برجسته ای در کنار تیم دارند. فیزیوتراپیست در زمان مصدومیت ورزشکار در حین مسابقات، با مداخله درمانی مناسب، نقش مهمی در بهبود سریع تر ورزشکار و کوتاه شدن زمان درمان دارد.
قبل از مصدومیت ورزشکار، فیزیوتراپی نقش پیشگیری از مشکل را دارد. یکی از رشتههای علوم پزشکی که در سه حوزه پیشگیری، درمان و توانبخشی به ایفای نقش میپردازد و از این نظر دارای اهمیت و تأثیر به سزایی در ارتقای سلامت ورزشکاران است، رشته فیزیوتراپی است.
فرد فیزیوتراپیست، به دلیل آشنایی کامل با علم آناتومی و حرکت، به ارزیابی دقیق وضعیت جسمانی ورزشکار چه در زمان مصدومیت و چه قبل از آن می پردازد و با توجه به آن، برنامه درمانی متناسب با شرایط خاص هر ورزشکار تعیین می کند که با توجه به هر مشکلی، ممکن است از روش ها و تجهیزات مختلفی از قبیل گرما و سرما و جریانات و تحریکات الکتریکی و اشعه های مختلف و همچنین درمان های دستی مختلف در جهت بهبودی کامل ورزشکار استفاده کند.
از جمله مهمترین مصدومیت های ورزشی که نیازمند مداخلات فیزیوتراپی است، می توان به کشیدگی عضلات، لیگامانها و تاندونها، مصدومیت های لیگامانی نظیر آسیب لیگامانهای صلیبی زانو، پیچ خوردگی مچ پا، شکستگی دست، آرنج، ساعد و اندام های تحتانی، پارگی تاندونی نظیر پارگی تاندون آشیل، تاندونیت ها و بورسیت های شانه، آسیب اعصاب محیطی مانند کشیدگی یا پارگی عصب سوپرا اسکاپولار، کشیدگی عضلات اداکتور ران (Pulled Groin Muscles)، آسیب منیسک زانو، اشاره کرد.
هدف اصلی از فیزیوتراپی و بازتوانی ورزشی، بازگرداندن ورزشکار به سطحی از آمادگی است که قبل از آسیب و صدمه ورزشی داشته است. همچنین از اهداف خاص فیزیوتراپی و بازتوانی ورزشی می توان به کاهش درد و تورم، افزایش قدرت و تعادل و دامنه حرکتی مفاصل و عضلات و بهبود فعالیت دستگاه تنفسی و قلبی - عروقی و حمایت های روحی، تقویت اراده و افزایش انگیزه و پیشگیری از مصدومیت مجدد از طریق آموزش به بیمار، خانواده و جامعه و استقلال هرچه سریع تر بیمار جهت برگشت به فعالیت های روزمره اشاره کرد.
نکته مهم: ورزشکاران باید تا بهبودی کامل، درمان فیزیوتراپی را ادامه دهند و توصیه های فیزیوتراپی را جدی بگیرند. با تکمیل برنامه درمانی خود تا مرحله آخر، احتمال بازگشت آسیب کاهش می یابد. همچنین ورزشکاران مصدوم باید دقت کنند تا در برنامه درمانی و تمرینی خود، نکات مهمی که فیزیوتراپیست ها توصیه کرده اند و طبق اصول آموزش داده شده است را انجام دهند تا نتیجه موفقیت آمیز و بهبودی کامل کسب شود.
توانبخشی فیزیكی علاوه بر بیماران آسیبهای حركتی، مشمول بیمارانی نیز میشود كه دچار حداقل چالشهای فیزیكی بوده اما با یك واقعه تاثیرگذار بر زندگی مانند شیمیدرمانی برای انواع سرطانها یا جراحیها روبهرو شدهاند.
پزشكان طب فیزیكی و توانبخشی، ممكن است برای جمعآوری اطلاعات مفید از سیستم عصبی برای تشخیص و پیگیری اختلالات مختلف عصبی ماهیچهای، از روشهای تشخیص الكتریكی استفاده كنند كه شامل تحریك الكتریكی اعصاب مركزی و سنجش پاسخهای اعصاب و نیز شناسایی پتانسیل الكتریكی ایجاد شده از فیبرهای ماهیچهای (با وارد كردن سوزن الكترودها به داخل ماهیچهها) است.
بیماریهای شایعی كه از سوی اینگونه پزشكان درمان میشود شامل قطع عضو، مصدومیت های نخاعی، مصدومیت های ورزشی، سكته مغزی، سندرومهای درد ماهیچهای اسكلتی مانند دردهای كمر، فیبرومیالژی و آسیب مغزی تروماتیك میباشد.
شایان ذکر است از آن جایی که كنترل جامع و همهجانبه بیماریها، معمولا نیاز به یك سیستم چند رشتهای و تیمی از پزشكان، پرستاران، فیزیوتراپیستها، مشاوران اجتماعی، فنی و روانشناسان دارد؛ لذا کلینیک توانبخشی مصدومیت های ورزشی لوتوس به عنوان یکی از حرفه ای ترین و جامع ترین مراکز توانبخشی، در راستای ارزشافزایی برای بیماران، خدمات درمانی خود را با یک سیستم چندرشته ای و جامع و توجه زیاد به کمیت و کیفیت در محیطی آرام و مناسب ارائه می نماید.
در مورد بیمارانی كه از یك جراحت یا وضعیت مزمن رنج میبرند، توانبخشی اغلب تحت راهنمایی و نظارت فیزیوتراپها صورت میگیرد، با این وجود برخی ورزشها میتواند در خانه و بدون نظارت انجام شود.
مهمترین هشدار برای هر توانبخشی فیزیكی یا ورزشی، اجتناب از هرگونه فعالیتی است كه دردها را تشدید كند یا باعث درد جدیدی شود كه متعاقب آن یك مصدومیت جدید اتفاق میافتد یا بر اثر التهاب جراحت قبلی بروز میكند.